ગુજરાતમાં કમોસમી વરસાદને કારણે ૪૨ લાખ હેક્ટરમાં ખેતીને થયેલા નુકસાન, ખેડૂતોની આર્થિક તબાહી અને રાજ્ય સરકારના રાહત પેકેજની મર્યાદાઓ વિશે વિગતવાર માહિતી. જાણો ખેડૂતોની વ્યથા.
ખેડૂત એટલે ધરતીનો તાત. ગુજરાતી કહેવત છે કે ‘ખેતી ઉત્તમ વેપાર, પણ ખેતીના જેવો કઠિન કોઈ નથી.’ છેલ્લા કેટલાક સમયથી ગુજરાતમાં વારંવાર આવતા કમોસમી વરસાદને લીધે ખેડૂતોની હાલત ખરાબ થઈ ગઈ છે. પાક તૈયાર થઈને મોં સુધી આવ્યો હોય અને અચાનક માવઠું ત્રાટકે, ત્યારે ખેડૂતના માથે જાણે આભ તૂટી પડે છે. આ વખતે પણ એવું જ થયું છે. ૪૨ લાખ હેક્ટર જમીનમાં ખેતીને મોટું નુકસાન પહોંચ્યું છે.
| મુશ્કેલી | આંકડા |
| નુકસાન પામેલ ખેતી વિસ્તાર | ૪૨ લાખ હેક્ટર |
| મંજૂર થયેલ અરજીઓ | ૧.૩૨ લાખ (આશરે) |
| કુલ અરજીઓ | ૨૧.૮૦ લાખ (આશરે) |
| પેકેજની મર્યાદા | માત્ર ૨ હેક્ટર સુધી |
કમોસમી વરસાદ: ખેડૂતોને આર્થિક ફટકો
ગુજરાતમાં કમોસમી વરસાદથી ખેતીને જે વ્યાપક નુકસાન થયું છે, તે માત્ર આંકડાનો ખેલ નથી, પણ લાખો ખેડૂત પરિવારોની રોજી-રોટી છીનવાઈ જવાની વાત છે. તૈયાર પાક સંપૂર્ણપણે નાશ પામતાં ખેડૂતોને મોઢામાંથી કોળિયો છીનવાઈ ગયો હોય એવી પરિસ્થિતિ ઊભી થઈ છે. કેટલાક વિસ્તારોમાં તો એટલું મોટું નુકસાન છે કે ખેડૂતો આર્થિક સંકળામણમાં આવીને આત્મહત્યા કરવા મજબૂર બન્યા છે, જે ખૂબ જ દુઃખદ બાબત છે. આવા સમયમાં સરકારી સહાય ખૂબ જરૂરી બને છે.
સરકારી રાહત પેકેજ: શું તે પૂરતું છે?
ખેડૂતોને રાહત આપવા માટે રાજ્ય સરકારે કૃષિ સહાય પેકેજ જાહેર કર્યું છે. પરંતુ ખેડૂતોનો એક મોટો વર્ગ માની રહ્યો છે કે આ સહાય પૂરતી નથી. તેનું મુખ્ય કારણ એ છે કે સરકારે માત્ર ૨ હેક્ટરની મર્યાદામાં જ વળતર આપવાનું નક્કી કર્યું છે. જે ખેડૂતો મોટા પાયે ખેતી કરે છે, તેમના માટે આ રકમ નજીવી સાબિત થાય છે.
વળી, આ યોજનાનો લાભ લેવા માટે અત્યાર સુધીમાં કુલ મળીને ૨૧.૮૦ લાખ જેટલી અરજીઓ આવી છે, પણ તેમાંથી માત્ર ૧.૩૨ લાખ જ અરજીઓ મંજૂર થઈ છે. આનો સીધો અર્થ એ થાય કે મોટાભાગના ખેડૂતો હજી પણ સહાયથી વંચિત છે. આ મુદ્દો હવે સંસદમાં પણ ગુંજી રહ્યો છે. કોંગ્રેસ સાંસદે તો રાજ્યસભામાં શૂન્યકાળમાં આ મામલે ચર્ચા કરવા માટે નોટિસ પણ આપી છે, જેથી કેન્દ્ર સરકાર આ બાબતે ધ્યાન આપે.
પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના (PMFBY)ની સ્થિતિ
નુકસાનની વાત આવે ત્યારે, ખેડૂતોને સુરક્ષા આપતી પ્રધાનમંત્રી ફસલ બીમા યોજના (PMFBY) પણ ગુજરાતમાં હાલમાં બંધ કરી દેવાઈ છે. ખેડૂતો પાસે પાકનો વીમો ન હોવાથી તેમનું આર્થિક નુકસાન વધુ વકર્યું છે. આફતના સમયે જો વીમા કવચ પણ ન હોય, તો ખેડૂત સંપૂર્ણપણે લાચાર બની જાય છે. કેન્દ્ર સરકાર પાસે અનુરોધ કરાયો છે કે આ યોજના તાત્કાલિક ફરીથી શરૂ કરવામાં આવે અને કમોસમી વરસાદથી નુકસાન વેઠનારા ગુજરાતના ખેડૂતોને સંપૂર્ણ વળતર આપવામાં આવે.
આ સંકટના સમયમાં, ખેડૂતોને તાત્કાલિક અને પૂરતી સહાય મળે તે ખૂબ જ જરૂરી છે, જેથી તેઓ ફરીથી ઊભા થઈ શકે. આર્થિક સંકળામણથી પીડાતા ગુજરાતના ખેડૂતો માટે કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારની સંકલિત મદદ જ આશાનું કિરણ બની શકે છે.
